در دهه‌های اخیر، صنعت ساختمان‌سازی ایران به سمت استفاده از مصالح نوین در ساختمان سازی، مصالح سبک و عایق حرکت کرده است. یکی از این مصالح نوآورانه، بلوک عایق دار است؛ محصولی که نه تنها به کاهش مصرف انرژی کمک می‌کند، بلکه کیفیت سکونت، دوام ساختمان و بهره‌وری اقتصادی پروژه را نیز به طرز چشمگیری افزایش می‌دهد.
بلوک عایق دار در واقع نوعی بلوک ساختمانی است که در ساختار خود از عایق حرارتی و صوتی (مانند پلی‌استایرن فشرده یا پشم معدنی) استفاده می‌کند. این ترکیب هوشمندانه باعث می‌شود دیواره‌ها توانایی حفظ دمای مطلوب داخل ساختمان را داشته باشند و از هدررفت انرژی جلوگیری کنند.
در شرایط فعلی که بهای انرژی رو به افزایش است و محیط زیست نیازمند حفظ منابع حرارتی و کاهش انتشار کربن می‌باشد، استفاده از بلوک‌های عایق دار نه تنها یک انتخاب فنی، بلکه یک ضرورت ملی است.
ویدیو تست بلوک عایق حرارت والاکس
ضرورت استفاده از بلوک عایق‌دار در ساختمان‌سازی (بر اساس مبحث ۱۹ مقررات ملی ساختمان)
مطابق با مبحث ۱۹ مقررات ملی ساختمان ایران، تمامی ساختمان‌های جدید باید به نحوی طراحی و ساخته شوند که اتلاف انرژی به حداقل برسد. این مبحث بر عایق‌کاری حرارتی پوسته خارجی ساختمان، یعنی دیوارها، سقف و کف، تأکید دارد.
دیوارها معمولاً حدود ۳۰ تا ۴۰ درصد از تلفات حرارتی ساختمان را به خود اختصاص می‌دهند. از این‌رو استفاده از بلوک‌های عایق‌دار مانند بلوک والاکس می‌تواند نقش کلیدی در کاهش مصرف گاز و برق و ارتقای رتبه انرژی ساختمان ایفا کند. بلوک والاکس با داشتن هسته پلی‌استایرن فشرده (EPS) با دانسیته ۱۵ کیلوگرم بر مترمکعب و جنس پایه سبک بتنی، دقیقاً مطابق با اهداف مبحث ۱۹ طراحی شده است. این بلوک‌ها با حذف پل‌های حرارتی، بهبود ضریب انتقال حرارت (U-value) و عملکرد یکپارچه، یکی از بهترین گزینه‌های موجود برای اجرای ساختمان‌های سبز به شمار می‌روند.
بیشتر بخوانید: لزوم اجرای مبحث 19 مقررات ملی ساختمان
ترکیبات و مواد اولیه رایج در بلوک عایق دار
بلوک‌های عایق دار معمولاً از ترکیب سه جزء اصلی ساخته می‌شوند:
بدنه یا پوسته بلوک
از جنس بتن سبک، CLC، AAC یا ملات‌های پایه سیمانی با سنگدانه‌های سبک مانند لیکا و پرلیت است.
هسته عایق
معمولاً از پلی‌استایرن (EPS)، پلی‌یورتان (PU) یا پشم سنگ ساخته می‌شود. در محصولات مدرن مانند والاکس، عایق به صورت کاملاً یکپارچه و پرسی داخل بلوک قرار گرفته و هیچ فضای خالی یا لایه هوا بین بتن و پلی‌استایرن وجود ندارد. این موضوع اهمیت زیادی دارد زیرا وجود هرگونه فضای خالی، باعث جریان همرفتی و انتقال حرارت می‌شود و عملاً خاصیت عایق بودن بلوک را از بین می‌برد.
افزودنی‌های مقاومتی و روان‌کننده‌ها
برای افزایش مقاومت فشاری، بهبود کارپذیری بتن و جلوگیری از ترک‌های سطحی به کار می‌روند.
بیشتر بخوانید: بلوک مقاوم در برابر آتش
انواع بلوک عایق‌دار
بلوک والاکس
بلوک والاکس محصولی مهندسی‌شده و حاصل تلفیق دانش فنی و تجربه عملی است. این بلوک از ترکیب بتن سبک عایق‌دار با هسته پلی‌استایرن فشرده تشکیل شده است. ویژگی متمایز والاکس در یکپارچگی کامل بین بتن و عایق EPS است؛ در فرآیند تولید، پلی‌استایرن با روش فشاری درون قالب بلوک قرار گرفته و هیچ فضای خالی باقی نمی‌ماند. این موضوع، جریان همرفت هوا را به صفر می‌رساند و عملکرد حرارتی بلوک را تا بیش از ۳۰٪ نسبت به محصولات مشابه افزایش می‌دهد.
ویژگی‌های شاخص بلوک والاکس
دانسیته پایین و وزن بسیار سبک مقاومت فشاری بالا عایق صوتی و حرارتی ممتاز مقاومت در برابر آتش (مطابق استاندارد ۱-۱۲۰۵۶) کارپذیری بالا و سهولت در برش، نصب و اجرای تاسیسات بلوک والاکس علاوه بر عایق بودن، به دلیل ابعاد دقیق و سطح صاف، سرعت اجرای بالایی دارد و هزینه گچ و ملات را کاهش می‌دهد.
بیشتر بخوانید: بلوک عایق حرارت
بلوک لیکا
بلوک لیکا از دانه‌های رس منبسط‌شده ساخته می‌شود و به دلیل تخلخل بالا، تا حدودی عایق حرارتی محسوب می‌شود. هرچند که عملکرد آن در برابر انتقال حرارت به اندازه بلوک‌های عایق‌دار ترکیبی مانند والاکس نیست. از مزایای لیکا می‌توان به وزن کم و جذب آب پایین اشاره کرد. اما نبود لایه عایق مجزا، عملکرد حرارتی آن را محدود کرده است.
بلوک‌های سفالی
بلوک‌های سفالی نیز یکی از مصالح متداول در ایران هستند. با این حال، به دلیل هدایت حرارتی بالا و شکنندگی، در دسته بلوک‌های نیمه‌عایق قرار می‌گیرند. در سال‌های اخیر برخی تولیدکنندگان تلاش کرده‌اند با افزودن لایه پلی‌استایرن به درون بلوک سفالی، عملکرد آن را ارتقا دهند، ولی این محصولات اغلب به دلیل عدم یکپارچگی عایق و بدنه سفال، کارایی مطلوب ندارند.
تست بلوک عایق صدا والاکس
مزایای بلوک عایق‌دار نسبت به مصالح سنتی
- وزن سبک و کمتر دیوارها باعث کاهش بار مرده ساختمان، کوچک‌تر شدن مقاطع سازه‌ای و در نهایت کاهش مصرف فولاد و بتن در اسکلت می‌شود. به‌طور متوسط، بلوک‌های والاکس تا ۵۰٪ سبک‌تر از آجر فشاری و بلوک سیمانی معمولی هستند.
- . عایق حرارتی بلوک‌های عایق‌دار به‌ویژه مدل والاکس با عایق پلی‌استایرن، ضریب انتقال حرارت را تا حد زیادی کاهش می‌دهند. این به معنای صرفه‌جویی چشمگیر در مصرف گاز در زمستان و برق در تابستان است
- عایق صوت به دلیل ترکیب متخلخل بتن سبک و هسته عایق، این بلوک‌ها تا ۵۰ دسی‌بل کاهش انتقال صوت ایجاد می‌کنند. این ویژگی در ساختمان‌های شهری و مجاور خیابان‌ها اهمیت ویژه‌ای دارد.
- مقاومت در برابر آتش بلوک والاکس مطابق با استاندارد ملی ۱-۱۲۰۵۶ در برابر حریق آزمایش شده است. ساختار غیرقابل اشتعال بتن سبک، همراه با پلی‌استایرن مدفون و غیرقابل تماس با هوا، از گسترش آتش جلوگیری می‌کند
- کارپذیری و سهولت اجرا برش‌پذیری آسان، امکان عبور لوله‌ها و کابل‌ها، سطح صاف برای نازک‌کاری و عدم نیاز به ملات زیاد از ویژگی‌های بارز بلوک والاکس است. به این ترتیب، زمان اجرا کاهش یافته و کیفیت نهایی دیوارها افزایش می‌یابد.
بیشتر بخوانید: بلوک عایق صدا
نکات مهم در خرید و انتخاب بلوک عایق‌دار
- دانسیته و کیفیت بتن پایه: بلوک باید دارای مقاومت فشاری متناسب با نوع کاربری دیوار باشد.
- یکپارچگی عایق و بدنه: هرگونه فاصله یا حباب بین عایق و بدنه بلوک عملکرد حرارتی را از بین می‌برد.
- گواهی استاندارد: از تولیدکنندگانی خرید کنید که دارای آزمایش‌های معتبر مقاومت فشاری، جذب آب و تست حریق هستند.
- ابعاد دقیق و سطح صاف: ابعاد دقیق منجر به کاهش پرت مصالح و افزایش سرعت اجرا می‌شود.
- منبع تولید معتبر: بلوک والاکس به عنوان نمونه‌ای از بلوک‌های صنعتی دارای تأییدیه مرکز تحقیقات راه و شهرسازی و استانداردهای ملی است.
نکات مهم در اجرای بلوک عایق‌دار
- از ملات‌های سبک و چسب‌های مخصوص والاکس برای نصب استفاده شود. درزها به طور کامل پر شوند تا پل حرارتی ایجاد نگردد.
- در محل‌های اتصال با تیر و ستون، از نوار عایق یا فوم مخصوص استفاده شود.
- برش بلوک فقط با اره مخصوص انجام شود تا به لایه عایق آسیب نرسد.
- در هنگام نصب تاسیسات (برق و لوله‌کشی) از مسیرهای از پیش‌طراحی‌شده استفاده گردد.
محدودیت‌ها و معایب بلوک عایق‌دار
اگرچه بلوک‌های عایق‌دار مزایای بسیاری دارند، اما آگاهی از محدودیت‌های آن‌ها نیز اهمیت دارد:
- قیمت اولیه بالاتر: نسبت به بلوک‌های معمولی کمی گران‌تر است، ولی با صرفه‌جویی انرژی در چند سال، این هزینه جبران می‌شود.
- نیاز به دقت در حمل و انبار: به‌دلیل سبکی، باید از فشار و ضربه مستقیم به بلوک جلوگیری شود.
- ضرورت اجرای درست: در صورت اجرای ناصحیح یا وجود درز باز، عملکرد حرارتی به شدت کاهش می‌یابد
جمع‌بندی بلوک‌های عایق‌دار
نسل جدیدی از مصالح ساختمانی هستند که با هدف صرفه‌جویی انرژی، کاهش هزینه‌ها و افزایش کیفیت زندگی طراحی شده‌اند. در میان انواع آن‌ها، بلوک والاکس به دلیل طراحی یکپارچه، عدم وجود فضای خالی بین بتن و پلی‌استایرن، مقاومت بالا و تاییدیه‌های فنی، یکی از پیشرفته‌ترین گزینه‌های موجود در بازار ایران محسوب می‌شود
استفاده از بلوک عایق دار والاکس، نه تنها گامی در جهت رعایت مبحث ۱۹ مقررات ملی ساختمان است، بلکه انتخابی هوشمندانه برای سازندگان، مهندسان و کارفرمایانی است که به کیفیت، دوام و صرفه‌جویی انرژی اهمیت می‌دهند.
