یکی از چالش‌های بزرگ اقتصادی در ایران، هدررفت سالانه میلیاردها دلار انرژی در ساختمان‌ها است. این اتلاف عظیم انرژی مستقیماً به دلیل عدم اجرای صحیح و کامل عایق‌کاری حرارتی رخ می‌دهد. با اجرای کامل و درست مبحث ۱۹ مقررات ملی ساختمان، می‌توان از این هدر رفت جلوگیری کرد و این مبلغ چشمگیر را صرف رونق اقتصادی و پیشرفت کشور نمود.
ابعاد مصرف و اتلاف انرژی در بخش خانگی
آمارها وضعیت نگران‌کننده مصرف انرژی در بخش خانگی ایران را نشان می‌دهند:
- مصرف گاز: میانگین مصرف سالیانه گاز هر خانوار نرمال ایرانی حدود ۱۲۰۰۰ متر مکعب است.
- مصرف برق: مصرف متوسط برق مشترکان خانگی ۲۲۳۲ کیلووات ساعت در سال است.
- میزان هدررفت: میزان هدر رفت انرژی در ساختمان‌ها برای هر خانوار ایرانی حدود ۵۰ درصد تخمین زده می‌شود.
این میزان هدر رفت معادل ۶۰۰۰ متر مکعب گاز و ۱۲۰۰ کیلووات ساعت برق در سال است. این حجم از انرژی تلف‌شده می‌تواند ذخیره یا صادر شده و یا در بخش تولید مورد استفاده قرار گیرد.
محاسبه زیان اقتصادی عدم عایق‌کاری
با در نظر گرفتن قیمت‌های جهانی انرژی (هر متر مکعب گاز حدود ۰.۱ دلار و هر کیلووات ساعت برق حدود ۰.۱۴ دلار) می‌توان زیان اقتصادی ناشی از این هدررفت را برای ۲۵ میلیون خانوار ایرانی محاسبه کرد:
مجموع هدررفت انرژی در سال، به مبلغ چشمگیر ۱۹,۲۰۰,۰۰۰,۰۰۰ دلار (نوزده میلیارد و دویست میلیون دلار) بالغ می‌شود.
تحلیل هزینه اجرای عایق‌کاری حرارتی
نکته بسیار مهم این است که هزینه اجرای عایق‌کاری حرارتی دیوارها، کف و سقف ساختمان‌های در حال احداث، تأثیر بسیار ناچیزی بر افزایش قیمت تمام شده اجرا و قیمت نهایی ساختمان دارد.
این هزینه تنها حدود 0.5 درصد از هزینه تمام شده ساختمان و یک درصد از هزینه ساخت و ساز را شامل می‌شود.
مورد مطالعه: بررسی هزینه عایق‌کاری در یک ساختمان مسکونی
برای تحلیل دقیق‌تر، هزینه عایق‌کاری حرارتی پوسته خارجی یک ساختمان ۶ طبقه مورد بررسی قرار می‌گیرد که شامل یک طبقه پارکینگ و پنج طبقه مسکونی است و زیربنای کلی آن ۱۰۰۲ متر مربع است. مساحت هر سقف ۷۱۶ متر مربع است و سه ضلع این ساختمان در مجاورت فضای آزاد قرار دارد.
پلان پارکینگ
پلان طبقات
مساحت دیوارهای مجاور فضای آزاد در کل ساختمان که نیاز به عایق‌کاری دارند (پس از کسر مساحت پنجره‌ها) ۳۷۵ متر مربع محاسبه شده است.
- محاسبه مساحت دیوارهای مجاور فضای آزاد در یک طبقه
- محاسبه مساحت دیوارهای مجاور فضای آزاد در کل ساختمان
جزئیات اجرای دیوار سفال
تعداد بلوک در هرمترمربع :25
نحوه محافظت در برابر زلزله: استفاده از والپست منقطع و میلگرد بستر
جزئیات و هزینه‌های عایق‌کاری (به ازای هر متر مربع زیربنا)
با توجه به اینکه قیمت متوسط هر متر مربع ساختمان ۵۰,۰۰۰,۰۰۰ تومان و هزینه اجرای هر متر مربع ساختمان ۲۴,۰۰۰,۰۰۰ تومان است، سهم عایق‌کاری در این هزینه‌ها به شرح زیر است:
- درصد اضافه شده به قیمت ساختمان بابت اجرای عایق‌کاری حرارتی (دیوارها، سقف و کف): ۰.۵۱ درصد.
- درصد اضافه شده به هزینه‌های اجرا بابت اجرای عایق‌کاری حرارتی (دیوارهای مجاور فضای آزاد، سقف و کف): ۱.۰۷ درصد.
- جمع کل هزینه عایق‌کاری حرارتی دیوارها و سقف و کف در یک متر مربع زیربنا: ۲۵۵,۸۳۸ تومان.
توزیع این هزینه بر اساس اجزا عبارت است از:
- هزینه عایق‌کاری حرارتی سقف و کف با یونولیت ۵ سانتی فشرده P20 در یک متر مربع زیربنا: ۵۰,۰۰۰ تومان.
- هزینه عایق‌کاری حرارتی دیوارهای پیرامونی در یک متر مربع زیربنا: ۲۵۵,۸۳۸ تومان.
در نهایت، کل اضافه هزینه عایق‌کاری حرارتی دیوارهای مجاور فضای آزاد برای این ساختمان مورد مطالعه، ۲۰۶,۲۵۰,۰۰۰ تومان برآورد می‌شود.
این تحلیل نشان می‌دهد که در مقایسه با صرفه‌جویی سالانه چندین میلیارد دلاری در انرژی، هزینه‌های اولیه عایق‌کاری حرارتی و استفاده از مصالح نوین در ساختمان سازی مانند بلوک والاکس نه تنها یک بار اضافی نیستند، بلکه یک سرمایه‌گذاری حیاتی و ضروری با بازدهی بالا برای حفظ منابع ملی و تقویت اقتصاد کشور به شمار می‌روند.
