راهکارهای نوین بهینه‌سازی در صنعت ساختمان | کاهش هزینه‌ها و افزایش بهره‌وری

بهینه سازی ساختمان

بهینه سازی را می توان دو شیوه در صنعت ساختمان معنا کرد:

• بهینه سازی در ساخت ساختمان
• بهینه سازی در زمان بهره برداری

بهینه سازی ساختمان یک موضوع بسیار گسترده است که می توان ساعت ها در مورد آن بحث کرد.

در این مقاله به بررسی عوامل بسیار مهم و تاثیرگذار در بهینه سازی ساختمان در حین ساخت و بعد از بهره برداری از آن می پردازیم.

بهینه سازی ساخت ساختمان را بطور کلی می توان به چند بخش تقسیم کرد:

• بهینه سازی در سازه: طرح سازه ساختمان مهم ترین عامل در ساخت یک ساختمان ارزان قیمت است.
• بهینه سازی در معماری
• بهینه سازی در تاسیسات برقی و مکانیکی
• بهینه سازی در زمان، سرعت، اجرا و بازگشت سرمایه

بخش اول: بهینه سازی در سازه

عواملی چون سبک سازی، تیپ خاک، تعداد طبقات، نوع کاربری ساختمان، فاصله ستون ها از یکدیگر، منظم یا نامنظم بودن سازه و نوع سیستم سازه ای که بتنی یا فلزی و … است در میزان هزینه سازه ساختمان بسیار تاثیرگذار است.

• تیپ خاک: تیپ خاک به چهار دسته اصلی: تیپ 1، تیپ 2، تیپ 3 و تیپ 4 یا خاک دستی و لجنی تقسیم بندی می شوند.

بطور کلی تیپ خاک خوب، برای سازه به ترتیب تیپ 1، 2 ، و 3 و 4 می باشد. در بعضی از سازه ها تا 10 درصد در میزان هزینه ساخت بین سازه طراحی شده با تیپ 1 و 2 اختلاف است.

• تعداد طبقات: با توجه به ظرایب در نظرگرفته شده برای سازه های 1 تا 4 طبقه و 5 تا 8 طبقه به بالا هر چه تعداد طبقات بالا بروند، هزینه کل سازه بر اساس زیربنای ساخته شده بهینه تر و مناسب تر است.

علت این امر هم تقسیم شدن هزینه فونداسیون و طبقات پایین بر طبقات بالا است و به عبارتی میانگین هزینه کلی سازه پایین تر می آید.

• نوع کاربری ساختمان: ساختمان ها بر اساس نوع کاربری شان میزان بار زنده متفاوتی را دارند. به عنوان مثال(بار زنده مسکونی 250 کیلوگرم بر مترمربع و بار زنده انبار حدود 700کیلوگرم است)

هر چه بار مرده و زنده ساختمان بیشتر باشد وزن سازه سنگین تر و نیروی بیشتری را از زلزله جذب می کنند و در نتیجه تلاش مهندسین برای سبک سازی ساختمان ها روز به روز در حال افزایش است.

• سبک سازی: سبک سازی می تواند در سازه ساختمان و یا در عوامل معماری اتفاق بیفتد. سازه های فلزی و عرشه فولادی عموماً از سازه های بتنی سبکتر هستند و بار مرده کمتری را به کل ساختمان اعمال می کنند.

سازنده و طراح هر چقدر بتواند در انتخاب نوع سقف از سقف های سبکتر استفاده کند به نفع سازه می باشد.

دیوار بعد از سازه بیشترین بار مرده را به سازه اعمال می نماید…!

بهینه سازی ساختمان با دیوارهای سبک

• استفاده از دیوارهای سبک: به‌کارگیری دیوارهای سبک مانند دیوار والاکس، یکی از راهکارهای مؤثر در بهینه‌سازی در صنعت ساختمان است. این دیوار با وزن فوق سبک و رعایت تمام ضوابط و آیین‌نامه‌ها، بهترین گزینه برای سبک‌سازی و کاهش وزن کلی سازه به حساب می‌آید.

• منبع بیشتر: برای اطلاعات بیشتر درباره ویژگی‌های دیوار والاکس، می‌توانید کتابچه فنی عایق والاکس را دانلود و مطالعه کنید.

بهینه سازی نما

• استفاده از نماهای پلیمری و نمای خشک: نماهای پلیمری و نماهای خشک وزن کمتری نسبت به نماهای تر دارند و در بهینه‌سازی وزن ساختمان تأثیرگذارند. این نوع نماها علاوه بر سبک‌سازی، باعث صرفه‌جویی در هزینه‌ها نیز می‌شوند.

بهینه سازی کف سازی

• بتن فوم به جای پوکه: در کف‌سازی، به‌جای پوکه از بتن فوم استفاده می‌شود که سبک‌تر است و به کاهش وزن ساختمان کمک می‌کند.

جایگزینی چسب با ملات ماسه و سیمان

• استفاده از چسب در نصب کاشی و سرامیک: به‌کارگیری چسب به‌جای ملات ماسه و سیمان باعث سبک‌سازی و کاهش هزینه‌های ساختمان‌سازی می‌شود.

تأثیر فواصل ستون‌ها بر وزن سازه

• افزایش فاصله ستون‌ها: با افزایش فاصله ستون‌ها، تکانش در سقف و ستون ایجاد می‌شود که برای کنترل آن نیاز به افزایش ضخامت سقف و مقطع تیر و ستون است. این امر وزن سازه و در نتیجه هزینه اجرای سازه را به‌شدت افزایش می‌دهد.

منظم یا نامنظم بودن سازه

عامل بسیار مهم و تاثیرگذار دیگری در بحث بهینه سازی ساختمان منظم یا نامنظم بودن سازه می باشد. این مورد می تواند 5-20 درصد در وزن سازه تاثیرگذار باشد.

سازه های نامنظم در برابر زلزله رفتار نامنظمی را از خود نشان میدهند و به همین علت ضرایب سخت گیرانه ای در طراحی آن لحاظ می شود. جدا از آن بعضی از المان های سازه ای برای جذب انرژی یکسان زلزله بسیار یکسان طراحی می شوند.

همچنین بخوانید: “ایمنی و راهکارهای دیوار ضد زلزله والاکس”

منظمی و نامنظمی می تواند به علت های زیر باشد:

• زمین قناس و غیرهندسی
• نامنظمی در پلان و جابجایی ستون ها
• نامنظمی در ارتفاع

گاهاً یک مورد از موارد فوق و بعضی مواقع چند مورد باعث بی نظمی سازه و غیراقتصادی شدن سازه می شود.

نوع سیستم سازه ای:

طراح سازه نوع سیستم سازه ای را با توجه به تعداد طبقات، نوع پلان و درخواست کارفرما مشخص می نماید. انواع سیستم سازه ای که کار می شوند و عمومیت دارند عبارتند از :

1. قاب ساختمانی
2. قاب خمشی
3. دیوار باربر
4. دوگانه

بطور عمومی اگر پلان ساختمان منظم باشد و اجازه کار را بدهد، قاب خمشی و قاب ساختمان بهینه تر از موارد دیگر می باشد. شایان ذکر است که موارد سازگاری بسیار تخصصی و دارای جزییات فراوان است.

بخش دوم: بهینه سازی در معماری

این مورد شامل مواردی از قبیل :

• انتخاب نوع دیوار والپست
• انتخاب نوع کاشیکاری و سنگ نما و نحوه اجرای آن
• انتخاب نوع کف سازی
• انتخاب نوع نازک کاری و سفیدکاری
• کناف یا رابیتس و گچ

انتخاب نوع دیوار والپست:

نوع دیوار و قیمت نهایی آن یکی از موارد تاثیرگذار است

دیوارهای متعددی در داخل کشور تولید می شوند از جمله:

بلوک والاکس

بلوک لیکا

بلوک هبلکس

دری وال

تریدی پنل

بلوک سفال

با توجه به رعایت الزامات پیوست 6 آِیین نامه 2800 مربوط به والپست، مبحث 3 مقرارت ملی ساختمان مربوط به حریق- مبحث 18 مربوط به صوت و مبحث 19 مقررات ملی ساختمان مربوط به عایق بندی حرارتی ساختمان، انتخاب نوع دیوار که هم عایق باشد و هم سبک و هم ضخامت معقولی داشته باشد بسیار مهم است،

دیواری که این الزامات را به تنهایی و در بالاترین کیفیت ممکن رعایت کرده است، دیوار والاکس می باشد.

این دیوار در صورتی که رعایت تمام الزامات مذکور مدنظر باشد از تمام دیوارهای فوق الذکر بهینه تر و مناسب تر می باشد.

در ویدیوی زیر معرفی دیوار والاکس را مشاهده می کنید.

انتخاب نوع سنگ و کاشی و سرامیک:

در این مرحله کیفیت ها و قیمت های متنوعی در بازار وجود دارد و صدها برند مختلف هستن که در این عرصه مشغول فعالیت هستند. از جمله سنگ های با کیفیت سنگ عباس آباد و دره بخاری هستند که قیمت بالاتری از مابقی معادن دارند.

سنگ های ضعیف تری منجمله پرهام، آب گرم و ابیانه برای نما استفاده نمی شوند.

حتماً بخوانید: “انواع عایق حرارتی سقف و دیوار”

ابعاد و اندازه سنگ ها

ابعاد و اندازه سنگ در قیمت آن بسیار تاثیرگذار است، سنگ های اسلب از همه گرانتر و سنگ های با ابعاد کوچکتر ارزانتر هستند. در خصوص کاشی و سرامیک، ابعاد و برند آن بسیار تاثیرگذار هستند به نحوی که هر چه ابعاد بزرگتر باشد قیمت پایه کاشی یا سرامیک بیشتر می باشد.

نحوه اجرای ارزان نما و کاشی و سرامیک با ملات ماسه و سیمان می باشد اما نباید آنرا موردی در نظر گرفت، بلکه باید وزن زیادی که به سازه اعمال می شود را نیز درنظر داشت به نحوی که برایند این موارد با هم ارزان و بهینه تمام شوند.

نوع کف سازی:

کفسازی یا با مصالح سنگین نظیر شن و ماسه و یا با مصالح سبک نظیر پوکه و بتن فوم انجام می شود.

کف سازی با پوکه بصورت موردی از بتن فوم ارزانتر است اما با توجه به وزن سبک بتن فوم و سبک تر شدن سازه از نظر ریالی استفاده از بتن فوم بسیار به صرفه است.

انتخاب نوع نازک کاری و سفیدکاری:

عموماً عایق کاری با گچ و خاک صورت می پذیرد. در این میان اگر اجرای دیوار دقیق باشد و نوع دیوار مصرفی جمع شدگی نداشته باشد می توان با یک لایه گچ آن را پوشش داد و از اجرای گچ و خاک صرفنظر کرد.

بطور معمول می توان روی گچ را به جای نقاش کاغذ دیواری نمود که بسیار متنوع است و قیمت مناسبتری نسبت به نقاش دارد.

کناف یا رابیتس و گچ برای زیر سقف:

برای پوشش زیر سقف می توان از چند آیتم استفاده کرد که بصورت خلاصه ویژگی های آن بیان می شود.

گچ و خاک و گچ کاری: پوشش ساده برای سقف های صاف و همانند دال بتنی و تبرچه و یونولیت کاربرد دارد، این نوع پوشش بسیار ارزان و سریع است. از محدودیت های آن فقط برای استفاده در سقف های تخت است.

رابیتس و گچ کاری این نوع پوشش برای سقف های مشبک همانند سقف های وافل و عرشه فولادی کاربرد دارد، از مزایای این طرح می توان به انعطاف زیاد در اجرای انواع طرح های منحنی و گنبد اشاره کرد.

همچنین می توان بر روی آن گچبری و ظرافت کاری بیشتری انجام داد، از معایب رابیتس کاری می توان سرعت اجرای پایین و هزینه زیاد آن اشاره کرد.

پوشش با کناف: این پوشش نیز بیشتر برای سقف های مشبک و عرشه فولادی کاربرد دارد، ازا مزایای استفاده از کناف می توان به قیمت مناسب و سرعت اجرای بالای آن اشاره کرد و از معایب آن می توان به موارد زیر اشاره کرد.

1. احتمال بوجود آمدن ترک در سطح کناف بعد از اجرا
2. عدم امکان اجرای گچ بری بر روی آن
3. محدودیت در اجرای طرح های محدب و مقعر مانند گنبد

بخش چهارم: بهینه سازی در بخش تاسیسات برقی و مکانیکی

تاسیسات برقی و مکانیکی با توجه به مشخصات فنی ثابت هستند، و تغییراتی هم اگر صورت پذیرد در حد 10 الی 20 درصد بر قیمت کل تاثیر گذار است.

نکته حائز اهمیت این مورد است که مصالح بکار رفته باید دارای استاندارد ملی ایران باشد و نحوه اجرای آن نیز باید مطابق نقشه و تایید مهندس ناظر برسد.

بخش پنجم: سرعت اجرا

سرعت اجرا شاید مهم ترین عامل در تعیین سود سازنده زمان اجرای پروژه است.

بازگشت سرمایه با سود موردنظر در زمان کوتاه بسیار مهم است در این خصوص مدیران پروژه با استفاده از نرم افزار CPM (مدیریت و کنترل پروژه) کوتاهترین زمان را برای اجرای پروژه تخصیص می دهد.

در این میان استفاده از آیتم های با سرعت بالا بسیار حائز اهمیت است به عنوان مثال در ادامه در بخش های اصلی ساختمان پرسرعت ترین ها را بصورت خلاصه بیان می نماید.

• در بخش اسکلت و عرشه فولادی
• در بخش دیوار – دیوار والاکس
• در بخش کاشی و سرامیک: ابعاد های بزرگ 6*120 بسیار پرسرعت هستند، اجرار با چسب کاشی.
• در بخش سنگ: اجرای خشک و نماهای پیش ساخته پلیمری
• در بخش پوشش سقف: گچ صنعتی یا گچ و خاک
• در بخش تاسیسات حرارتی و برودتی: چیلر مرکزی

کلام آخر

بهینه‌سازی ساختمان نه‌تنها به کاهش وزن سازه کمک می‌کند، بلکه باعث صرفه‌جویی در هزینه‌ها و افزایش دوام و کارایی ساختمان می‌شود.

با به‌کارگیری دیوارهای سبک مانند والاکس، نماهای خشک و پلیمری، بتن فوم در کف‌سازی، و استفاده از چسب به‌جای ملات، می‌توان به نتایج مؤثری در سبک‌سازی ساختمان دست یافت.

همچنین، توجه به فاصله ستون‌ها و محاسبات دقیق سازه‌ای، از افزایش بی‌رویه وزن سازه جلوگیری کرده و در نهایت بهره‌وری پروژه را ارتقا می‌بخشد.

در انتهای مقاله به سوالات پرتکرار شما عزیزان  در زمینه بهینه سازی در صنعت ساختمان هم پاسخ دادیم.

سوالات متداول

. چرا بهینه‌سازی وزن ساختمان اهمیت دارد؟
بهینه‌سازی وزن ساختمان باعث کاهش هزینه‌های ساخت، افزایش دوام و ایمنی، و کاهش فشار بر سازه می‌شود. استفاده از مصالح سبک مانند دیوار والاکس و بتن فوم، وزن کلی سازه را کاهش می‌دهد و باعث ارتقای بهره‌وری ساختمان می‌شود.

2. دیوارهای سبک مانند والاکس چه تاثیری بر بهینه‌سازی ساختمان دارند؟
دیوارهای سبک والاکس با کاهش وزن کلی ساختمان و عایق‌بندی حرارتی و صوتی، به بهینه‌سازی ساختمان کمک می‌کنند. این دیوارها علاوه بر سبک‌سازی، مقاوم و قابل اعتماد هستند و به صرفه‌جویی در هزینه و زمان اجرای پروژه کمک می‌کنند.

3. چگونه می‌توان نمای ساختمان را بهینه‌سازی کرد؟
استفاده از نماهای پلیمری و خشک که به جای ملات و سیمان نصب می‌شوند، به سبک‌تر شدن نما و کاهش هزینه‌ها کمک می‌کند. این نوع نماها مقاوم، سبک و سازگار با محیط هستند و اجرای آن‌ها در زمان کوتاه‌تری انجام می‌شود.

4. آیا فاصله ستون‌ها در بهینه‌سازی ساختمان تأثیر دارد؟
بله، افزایش فاصله ستون‌ها می‌تواند باعث نیاز به تقویت سازه با افزایش ضخامت تیر و ستون شود. این کار ممکن است به افزایش وزن و هزینه سازه منجر شود؛ به همین دلیل، باید فاصله ستون‌ها به‌درستی و با محاسبه دقیق انجام شود تا وزن اضافی تحمیل نگردد.

5. آیا استفاده از چسب به جای ملات می‌تواند در بهینه‌سازی ساختمان مؤثر باشد؟
بله، استفاده از چسب به جای ملات ماسه و سیمان در نصب کاشی و سرامیک، علاوه بر کاهش وزن سازه، از مصرف زیاد مصالح سنگین جلوگیری می‌کند و به سبک‌سازی کلی ساختمان کمک می‌کند.

راه‌های ارتباطی با شرکت ابنیه بیکران فرخ پی

---

• آدرس: سنندج، میدان ظفریه، به سمت میدان شورا
• تلفن: 8117 778 0918
• وب‌سایت: www.wallax.ir
• صفحه ما در اینستاگرام: wallax.ir@
• کانال ما در آپارات: wallax